پاسخ به شبهه ی: وارد شدن دوباره شیطان به بهشت

می‌گویند دانش‌آموزی از معلمی پرسید: مگر خداوند شیطان را به خاطر نافرمانی از بهشت اخراج ننموده بود، پس چطور دوباره وارد بهشت شد تا آدم و حوا را فریب دهد؟ و معلم از جواب واماند! پاسخ چیست؟

اگر چه شک نداریم که هیچ دانش‌آموزی از معلمش چنین سؤالی نکرده است و این قصه‌پردازی‌ها فقط روش تبلیغ و القای شبهه است، که ابتدا توسط یک سایت مطرح شد و سپس در سایت‌ها مشابه و توسط ایمیل‌ها فرافکنی شد، اما چنین فرض می‌کنیم که در هر حال یک سؤال یا شبهه‌ای است که برای اذهان بسیاری مطرح شده و پاسخش لازم است.

دقت شود که در ادبیات قرآن کریم، واژه‌ی «جنت»، به معانی و تعابیر گوناگونی به کار رفته است که از آن جمله «جنت المأواء – بهشت جاوید» - «وَ مِنْ دُونِهِما جَنَّتانِ (الرحمن - 62) - جنت برزخی که قبل از جنت اخروی است» و در نهایت «باغ و بوستان دنیوی – کهف، 39» که به آن نیز جنت گفته می شود. چنان ما نیز در ادبیات فارسی اگر با طبیعت زیبا ـ جنگل و گلستان و ... – مواجه شویم، می‌گوییم: عجب بهشتی است؟! یا می‌گوییم: بهشت روی زمین است.

بهشتی که آدم و حوا و دیگران در آن جای داشتند، بهشت اخروی که در قیامت برپا خواهد شد نبوده است. بهشتی که می‌فرماید:

«وَ أُزْلِفَتِ الْجَنَّةُ لِلْمُتَّقینَ غَیْرَ بَعیدٍ» (ق - 31)

ترجمه: روزى که بهشت را به نزدیک متقین مى ‏آورند به فاصله‏اى که دور نباشد.

بدیهی است که بهشت اخروی، جایگاه امن، آسایش، خلود و جاودانگی و نعمت بی‌پایان برای متقین است. چنان چه فرمود:

«وَ سیقَ الَّذینَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ إِلَى الْجَنَّةِ زُمَراً حَتَّى إِذا جاؤُها وَ فُتِحَتْ أَبْوابُها وَ قالَ لَهُمْ خَزَنَتُها سَلامٌ عَلَیْکُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوها خالِدینَ» (الزمر - 73)

ترجمه: و کسانى که از پروردگارشان مى ‏ترسند دسته دسته به سوى بهشت رانده مى ‏شوند تا وقتى که نزدیک آن شوند درهایش گشوده مى ‏شود و خازنانش به ایشان گویند سلام بر شما که پاک بودید پس براى همیشه داخل بهشت شوید.

از چنین بهشتی اساساً کسی اخراج نمی‌شود که بخواهد بعداً برگردد یا بر نگردد. آنجا، نگرانی و خوف از مرگ، اخراج یا اتمام هم وجود ندارد و جایگاه شیاطین جن و انس نیست. این «جنت» در قیامت برپا می‌شود و اهلش بدان وارد شده و برای همیشه در آن می‌مانند.

بلکه، آن بهشتی که آدم و حوا و ملائک و ابلیس و ... در آن راه داشته یا آمد و شد داشتند، بهشت برزخی است. خواه در خارج از زمین باشد و یا روی همین زمین باشد. چنان چه خداوند متعال فرزندان آدم را در موقعیت اولیه او قرار می دهد و سپس می‌فرماید مواظب باشید و کاری نکنید که شیطان شما را هم مثل آنها فریب داده و از بهشت بیرون کنند:

«یا بَنی‏ آدَمَ لا یَفْتِنَنَّکُمُ الشَّیْطانُ کَما أَخْرَجَ أَبَوَیْکُمْ مِنَ الْجَنَّةِ یَنْزِعُ عَنْهُما لِباسَهُما لِیُرِیَهُما سَوْآتِهِما إِنَّهُ یَراکُمْ هُوَ وَ قَبیلُهُ مِنْ حَیْثُ لا تَرَوْنَهُمْ إِنَّا جَعَلْنَا الشَّیاطینَ أَوْلِیاءَ لِلَّذینَ لا یُؤْمِنُونَ» (الأعراف - 27)

ترجمه: اى فرزندان آدم! شیطان شما را نفریبد چنان که پدر و مادر شما را از بهشت بیرون کرد، لباس ایشان را از تن‏شان مى‏کند تا عورت‏هاشان را به ایشان بنمایاند، شیطان و دسته وى شما را از آنجایى مى‏بینند که شما نمى‏بینید، ما شیطان‌ها را سرپرست کسانى قرار دادیم که ایمان نمى‏آورند.

نتیجه آن که بهشت آدم و حوا (ع) در ابتدا، آن بهشت موعود و اخروی نبوده است که شیطان از آن اخراج شده و دوباره به آن برگردد. دقت شود که عالم آخرت نتیجه‌ی همین عالم است. اهل جهنم در همین عالم در احاطه‌ی جهنم قرار می‌گیرند و اهل بهشت نیز در همین عالم در صراط مستقیم و بهشت زمینی قرار می‌گیرند و در عالم آخرت به کنه و ملکوت همین دنیا می‌رسند و در جهنم یا بهشت اخروی جای می گیرند. لذا در همین عالم و طول حیات، انسان‌ها مکرر وارد جهنم می‌شوند و سپس با توبه و بازگشت، از آن خارج می‌گردند و مکرر وارد بهشت می‌شوند و با گناه و معصیت از آن خارج می‌شوند. چون بهشت و جهنم دنیا و برزخ، ورود و خروج دارد. پس برای شیطان هم دارد. و فقط بهشت اخروی است که هیچ مرگ، اخراج یا فنایی در آن و نعماتش نیست. لذا در آن جا جایی هم برای نگرانی، ترس، خوف، غصه، پیری، استهلاک و ... وجود ندارد. چنان چه فرمود:

«إِنَّ الَّذِینَ سَبَقَتْ لَهُم مِّنَّا الْحُسْنىَ أُوْلَئکَ عَنهَْا مُبْعَدُونَ * لَا یَسْمَعُونَ حَسِیسَهَا  وَ هُمْ فىِ مَا اشْتَهَتْ أَنفُسُهُمْ خَلِدُونَ * لَا یحَْزُنُهُمُ الْفَزَعُ الْأَکْبرَُ وَ تَتَلَقَّئهُمُ الْمَلَئکَةُ هَاذَا یَوْمُکُمُ الَّذِى کُنتُمْ تُوعَدُونَ» (الأنبیاء – 101 تا 103)

ترجمه: و کسانى که در باره آنها از جانب ما قلم به نیکى رفته از جهنم دور شوند * و حتى زمزمه آن را نشنوند و در آنچه دلهایشان بخواهد جاودانند * وحشت بزرگ قیامت غمگینشان نکند و فرشتگان به استقبالشان آیند که این روزى است که به شما وعده مى‏دادند.

 

برگرفته شده از: پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات